Arêkerdox: Serdar Öztürk
Qeyde (kilam)
Wayê Qide çu (to) solixê mi le birne way way. (1)
Le çu solixê mi le birne way way.
Mele solixê şima zî biwiro way way.
Way ana ana way way.
Ez bîyo xerîb zî ana ana.
Xu rî şûn derêno, hunê mi zî nêyeno.
Qida şûn derêno, le hunê mi zî nêyeno.
Le siwa derêno çuldê gawir de, hewa mi zî nêyena.
Way ana ana way way.
Ez bîyo xerîb zî ana ana.
Solixê mi zî way bireno.
Qida way solixê mi zî bireno.
Le mera remeşî mebo acî zî zor o.
Axx ana ana ez bîyo xerîb zî ana ana.
Le mi va xoce xoc ele xoce xoce.
Le ti ana babadê xu rî zî bîyo xoce.
Le malê dinya de le çimê ma zî çinî yo.
Axx ana ana le yawrî ana.
Le qusîrdê mi di memonê zî.
Le qide çu şun derêno honê mi zî nêyeno.
Qide inu yawrûndê xo zî siwa derêno hewa mi nêyena.
Axx bîyerê bîyerê yawrê mi zî bîyerê.
Efsane
Tîpîya Pîrike (2): Qudike (nameyê cenekêk a) vato wisar ame fekê mart o. Şîya kîşme ser o qincûn buşîyo. Re ewnîya ke tîpî vecîya. Qudike kewta bindê lîye. Semedê tîpî ra nêeşkena vecî tewer. Uca de boxilmiş bena mirena. Na tîpî aşma hîrêne de bena.
Tîpîya Qudike: Na tîpî zî aşma yewine de bena. Qudike ha dewa Guler ra yena dewa xo. Resena Çatî (nameyê cayêk o) uca de tîpî vecêna. Qudike xo tenî ya, qusigun mun de munena, nêeşkena vecê. Bindê wori de mirena. Çend rocî peye ya bira û cîrûnê xo vanê na cenêke çirî nêamey keyedê xo. Vecênê tewer gêrenê. Dima merdê Qudike vînenê benê keye. Uca ra dima aşma yewine de tîpî ke vecêna vanê tîpîya Qudike.
Sonike
Cêyki bîyo cêyki şîyo1. Mîyerdêk esto. Xo rê nişto ro meynî xo, xo rê Qorrî (nameyê ceyêk o.) ra yeno. Yeno ke bizeka ha uca de çerena. Vato ke ina bize guneko yê kimî ya. Ez ina bize berî keye, bize îta de menda. Hekeno bize. Vano ke ez rê buwnîyo ku ne ka nerî ya ke makî ya. Bize ame ra zun (ziwan) mîyerdikî ra vato ke nera makî nera makî. Mîyerdik yeno reseno kiştê dewe. Mîyerdik pat xu ra kuyeno, terseno.
A bize uçka de nuno ro, xu şono keye, ceneke qapî akena. Vana mîyerdik çirî ini bîyo. Vato: Axx, ax, ez e ruşî ez e to ra vacî. Bize ka açka dewa, ez bîyarê keye. Bize ame ra zon. Va ke nera makî nera makî ya bize mi arda. Aya bize ra terso ez ana bîyo.
Vîrameyîşêk
Ko de guyim (gum) biwo(3). Guyimo dederg bî. Millet ardu çinî bi ke xu rê tano. Inê xu rê şunê, ma nunê xo gênê ma şunê. De her kes gumî çapeya çîneno çîneno. Camêrdêk zî ma de yeno. Qasê des cenun vîst cenun dewe ra wirî benê ma şunê. Ma şunê dîyardê koyî, ma aye gumî çînenê çinenê. Kenê derzî de, her kes derzê de xu nuno ro xu baştê. Re uno hetê Dardê Elîbaş de nuno ro solix duno xu, re hetê Gawir Golî de nuno ro, re uno na huzdê dîmunde solix duno xu gênê unê verdê kêdê xo. Kenê lîyedê pîlî. Yê teyn teyn zimustunê de şiknenê unê nunê ta. Keyeyê Sildê Qorî zî gewen ko de çîndî ardê bax ocaxî. Bax ra zî ardê veşnenê. Denê malî zî. Şî gewen çîndî ardê qolîya yixmiş kerdê. Ma şî qoridê Qere Şembazî ra derzê ardê. Waxtê ke ez nîşunlî bîya e ke nêeşke bîyarê rexmetlî vaşt amey va ti ra inî derzê xu ra rundi. Derzê mi nara here ardbî. E uca de xelesîyo.
Çavkanî:
(1) Çime: Ahmet Balta, dewa Cunqilî ra (Ekecik Cangıllı köyü/Aksaray)
(2) Çime: Gülizar Öztürk, dewa Cunqilî ra (Ekecik Cangıllı köyü/Aksaray)
*Va nivîsa, di hejmara Bîrnebûnê ya 58anda hat belavkirin: 2014, 62-63.
